Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗ ΟΡΕΙΒΑΣΙΑΣ ΒΑΓΓΕΛΗ ΒΡΟΥΤΣΗ 1963-2009*
Ο Βαγγέλης Βρούτσης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1963. Προερχόταν από οικογένεια με πέντε παιδιά.
Μετά από τα ναυτο-προσκοπικά του χρόνια, έγινε μέλος του ΕΟΣ ΑΘΗΝΩΝ το 1985 και παρακολούθησε την ετήσια σχολή Ορειβασίας του Συνδέσμου, όπως τότε λεγόταν.
Το 1987 ανέβηκε για πρώτη φορά στο Λευκό Όρος των Άλπεων. Το 1988 μετείχε στο Ομοσπονδιακό Αλπινιστικό Κέντρο στις Ιταλικές Άλπεις πραγματοποιώντας αναρριχήσεις στις βελόνες του Mont Blanc. Την ίδια χρονιά ανέβηκε και στο Μάτερχορν στις Ελβετικές Άλπεις. Από τότε σχεδόν κάθε χρόνο μέχρι σήμερα βρισκόταν με τον ΕΟΣ Αθηνών στις Άλπεις για αναρριχήσεις και αναβάσεις, στην αρχή σαν εκπαιδευόμενος και όλα τα μετέπειτα χρόνια σαν εκπαιδευτής. Κάθε χρόνο ανέβαινε σε κάποιο ψηλό βουνό του κόσμου οδηγώντας μέλη του Συνδέσμου και είναι πολλά για να αναφερθούν. Από το Πικ Ανέτο, υψηλότερη κορυφή των Πυρηναίων το 1989 και το Κιλιμαντζάρο 5895μ. στην Αφρική το 1997 μέχρι το Ρας Ντασάν 4620μ. υψηλότερο βουνό της Αιθιοπίας το 2003 και το ηφαίστειο Orizaba 5720m. υψηλότερο βουνό του Μεξικού το 2002. Τέτοιες αναβάσεις καθώς και διασχίσεις είχε κάνει πολλές και πάντα με το αγαπημένο του σωματείο, τον ΕΟΣ Αθηνών. Με αυτό τον τρόπο είχε ταξιδέψει σε όλον σχεδόν τον πλανήτη. Το 1989 μετείχε στην Ομοσπονδιακή Αποστολή στα Ιμαλάια ανεβαίνοντας στα Lobuche Peak 6119 m και Island Peak 6183 m. To 1990 μετείχε στην Αποστολή του ΕΟΣ ΑΘΗΝΩΝ στο Dhaulagiri 8167 m των Ιμαλαΐων φτάνοντας σε υψόμετρο 7600 m. όπου υποχώρησαν λόγω οιδήματος του Χρήστου Λάμπρη και δικών του κρυοπαγημάτων. Το Dhaulagiri τον άλλαξε σαν άνθρωπο. Έμεινε για πάντα στην καρδιά του, όπως έλεγε. To 1995 μετείχε με την εθνική ομάδα προετοιμασίας για το Έβερεστ στην Ομοσπονδιακή Αποστολή στα Pamir και ανέβηκε στις κορυφές Κοrzhenevskaya 7105 m και Peak Kommunismus 7495 m. Το 1998 μετείχε στην Ομοσπονδιακή αποστολή στο Κusum Kanguru 6200m των Ιμαλαΐων, σκαρφαλώνοντας την Βορειοανατολική κόψη. Το 2004 μετείχε στην αποστολή του ΕΟΣ Αθηνών στην Αλάσκα και ανέβηκε στο McKinley. Το 2005 μετείχε σαν εκπαιδευτής στην ομοσπονδιακή αποστολή στον Καύκασο και ανέβηκε στο Ελμπρούς και σε άλλες κορυφές. Η τελευταία του φορά εκτός Ευρώπης ήταν το 2006 όταν ανέβηκε στο Mount Cameroon 4090 μ., όπως πάντα με το σωματείο.
Ανακηρύχθηκε από την Ομοσπονδία Βοηθός Εκπαιδευτής Ορειβασίας το 1988, Εκπαιδευτής Ορειβασίας το 1990, Οδηγός Βουνού το 1993, Προπονητής Ορειβασίας από την Γ.Γ.Α. το 1992. Ήταν μέλος του Σωματείου Ελλήνων Οδηγών Βουνού. Στελέχωσε και διοργάνωσε ως υπεύθυνος πολλές σχολές σε ορειβατικούς συλλόγους της Αθήνας και της επαρχίας καθώς και σχολές και Αλπινιστικά κέντρα στο εξωτερικό. Υπεύθυνος Εκπαιδευτής της σχολής ορειβασίας αρχαρίων του ΕΟΣ Αθηνών την τελευταία δεκαπενταετία. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια διοργάνωνε κάθε χρόνο για τον ΕΟΣ Αθηνών σεμινάρια παγοαναρρίχησης στην Βουλγαρία και αλπινιστικό κέντρο στις Άλπεις για αποφοίτους της σχολής αρχαρίων. Από το 2000 μέχρι σήμερα ασχολήθηκε και με την εθελοντική διοργάνωση προγραμμάτων του Συνδέσμου για την νεολαία με προβλήματα εξαρτήσεων. Τις περιόδους 2004-05 και 2005-06 διοργάνωσε συστηματική σχολή ορειβασίας σε συνεργασία με το ΚΕΘΕΑ και με χρηματοδότηση της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς για νέους χρήστες ουσιών ενταγμένους σε προγράμματα απεξάρτησης του ΚΕΘΕΑ.
Δραστηριοποιήθηκε σε θέματα περιβάλλοντος και υπήρξε από τα βασικά στελέχη της ομάδας περιβάλλοντος του ορειβατικού και ακούραστος μαχητής. Στο πρόγραμμα της σχολής ορειβασίας που διοργάνωνε, υπήρχαν πάντα μέρες αναδάσωσης. Ήταν υπόδειγμα φυσιολάτρη με πολλαπλές δραστηριότητες στη φύση και στο παρελθόν είχε ασχοληθεί και με την μελισσοκομία.
Η ανθρωπιστική του δράση δεν σταματούσε ποτέ. Είχε εργασθεί στη Σομαλία με ανθρωπιστική αποστολή και ήταν στη ζωή του ο διαρκής Σαμαρείτης εθελοντής. Πριν από μία δεκαπενταετία με δική του πρωτοβουλία ιδρύθηκε από τον Ορειβατικό τράπεζα αίματος σε συνεργασία με το Αμαλία Φλέμινγκ, η οποία λειτουργεί ακόμα. Στις ορεινές διασώσεις ήταν πάντα από τους πρώτους. Παρατούσε τα πάντα και έφευγε. Το σακίδιο ήταν πάντα έτοιμο.
Παρέμεινε ερωτευμένος με την ρομαντική εποχή της ορειβασίας. Υπήρξε άνθρωπος υπεράνω χρημάτων και αξιωμάτων και αυτό επιβεβαιωνόταν διαρκώς στην καθημερινότητά του και όσοι ήταν κοντά του το γνωρίζουν καλά. Δεν βαστούσε κακία για τίποτα. Ποτέ.
Ασχολήθηκε με την εκπαίδευση από νωρίς γιατί ήθελε να διδάσκει αξίες ζωής. Το 1988 ήταν ήδη βοηθός εκπαιδευτής στην σχολή του ΕΟΣ Αθηνών με εκπαιδευτή τον Χρήστο Λάμπρη και μαθητές σαν τον Μπάμπη Τσουπρά. Εκπαίδευε για όλη του τη ζωή στην σχολή αρχαρίων του σωματείου εκτός από μία μικρή περίοδο, μετά το Νταουλαγκίρι, που δεν μπορούσε λόγω των κρυοπαγημάτων που είχε πάθει στην αποστολή. Την περίοδο αυτή με τα κρυοπαγήματα, εργάσθηκε στα ορειβατικά προγράμματα της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς. Τα τελευταία περισσότερα από 15 χρόνια υπήρξε ο παθιασμένος υπεύθυνος εκπαιδευτής στην σχολή αρχαρίων που αφιέρωνε την ζωή του κάθε χρονιά, ζώντας οκτώ μήνες με τους μαθητές του και όσους παλαιούς μαθητές του πήγαιναν μαζί. Ήθελε να κάνει την σχολή αρχαρίων, γιατί έλεγε ότι στην αρχή τα παιδιά είναι ακόμη αγνά και ακούν με προσοχή για την ορειβασία, που δεν είναι άθλημα, αλλά τρόπος αντίληψης της ζωής. Διοργάνωνε δέκα διήμερα και τρία τριήμερα στο βουνό με διανυκτέρευση σε αντίσκηνα ή καταφύγια χωρίς διαχείριση, έτσι ώστε να μαγειρέψει η ομάδα. Έκανε για 8 μήνες, κάθε Τετάρτη, στο σύλλογο, μάθημα θεωρητικό με διαφάνειες καλύπτοντας όλη την ύλη. Από ιστορία της ορειβασίας, γεωλογία και οικολογία μέχρι μετεωρολογία, χιονοστιβάδες, προπονητική και πολλά άλλα. Οι εισηγητές ήταν διάφορα άτομα του Ορειβατικού με εμπειρία στο αντικείμενο. Φώναζε τον Κορνάρο για την γεωλογία, τον Κουνιάκη για την μετεωρολογία και τις χιονοστιβάδες, τον Σαμαρά για την ορεινή πεζοπορεία και για την οικολογία, τον Χλωροκώστα για τις πρώτες βοήθειες και πάει λέγοντας. Εκανε ο ίδιος πολλά θεωρητικά και πάντα έκανε με μεγάλη προσοχή τα δύο θεωρητικά μαθήματα για τον προσανατολισμό και μία διάσχιση Γραμμένη Οξυά-Βαρδούσια τον Νοέμβριο, όπου οι μαθητές έβγαζαν πορεία και έπρεπε να την ακολουθήσουν διορθώνοντας τα λάθη τους για να φτάσει κάποτε η ομάδα στον προορισμό της μια και ο ίδιος έλεγε «παιδιά εγώ δεν ξέρω, πηγαίνετέ με». Συχνά αυτή η διάσχιση γινόταν με πλήρη σακίδια, αντίσκηνα, τρόφιμα και κατσαρολικά. Το θεωρούσε εξαιρετικά σημαντικό και σε όλες τις εξορμήσεις μετά την Γραμμένη Οξυά ήθελε οι μαθητές του να βγάζουν πορεία. Έλεγε συνέχεια ότι χάνεις εύκολα την ζωή σου στο βουνό, γιατί δεν ξέρεις να προσανατολισθείς. Κούραζε συχνά τους μαθητές του με την γκρίνια του για τα θέματα ασφάλειας με τα οποία ήταν φανατικός. Οι μαθητές του κάποιες φορές, του έλεγαν ότι τους φρενάρει. Ευτυχώς σε είκοσι χρόνια εκπαίδευσης δεν είχε ατυχήματα. Ήταν ανεξάντλητος. Μία φορά την εβδομάδα, η ομάδα πήγαινε σε βράχια της Αθήνας για σκαρφάλωμα. Ο δάσκαλος πήγαινε στο θέατρο, σε συναυλίες και κινητοποιήσεις για το περιβάλλον με τους μαθητές του ή πήγαιναν όλοι μαζί σε μαθήματα χορών λάτιν. Μαθητές του έγιναν εκπαιδευτές, ενεργά μέλη του σωματείου, μέλη στο Διοικητικό Συμβούλιο του ΕΟΣ Αθηνών, μεγάλοι ορειβάτες, μαθητές του μάχονται για το περιβάλλον.
Είχε ασχοληθεί με τα κοινά του ορειβατικού και ως μέλος του Δ.Σ. του Συνδέσμου. Προσπαθούσε διαρκώς να πείσει τους μαθητές του να ασχοληθούν με τα κοινά του ορειβατικού λέγοντας ότι ο Σύλλογος είμαστε εμείς. Έμεινε πάντα πιστός στο σωματείο του το οποίο αγαπούσε με πάθος. Ακόμα και όταν φέτος λόγω ιδεολογικής του διαφωνίας με τον διαχωρισμό της σχολής αρχαρίων σε δύο σκέλη, παραιτήθηκε από την διοργάνωση της σχολής με την οποία κατ’ επιλογή γέμιζε την ζωή του τα τελευταία 20 χρόνια, δεν προσέφερε υπηρεσία σε άλλες σχολές για να μην προδώσει το σωματείο του. Διαφήμισε την φετεινή σχολή αρχαρίων του ορειβατικού κολλώντας αφίσσες και μιλώντας με τα καλύτερα λόγια για τους κατά την γνώμη του πολύ καλούς εκπαιδευτές και φίλους του Τιτόπουλο και Μωραιτίνη, αν και είχε παραιτηθεί ο ίδιος. Διοργάνωσε ένα δωρεάν σεμινάριο στο σωματείο για τους παλαιούς του μαθητές με τους οποίους συναντιόταν κάθε Πέμπτη στο σύλλογο και συνέχιζαν μετά στο Σάββα για σουβλάκι, μπύρα και διακανονισμούς για την επόμενη εξόρμηση στο βουνό. Τελευταία οι μόνοι άνθρωποι στο σύλλογο τις Πέμπτες ήταν οι μαθητές του.
Είχε σπουδάσει Τεχνολόγος – Μηχανολόγος στα Τ.Ε.Ι. Αθήνας και είχε το βιβλιοπωλείο DHAULAGIRI στα Πευκάκια. Ήταν ευτυχής που είχε ικανοποιήσει το όνειρό του και είχε γίνει βιβλιοπώλης, παρατώντας τις συντηρήσεις ασανσέρ, όπου εργάσθηκε για πολλά χρόνια, γιατί έτσι έπαιρνε άδειες για να ταξιδεύει στα βουνά όλου του κόσμου. Αναζητούσε παντού σπάνια ορειβατικά βιβλία για να δημιουργήσει αναγνωστήριο στο βιβλιοπωλείο του και να έρχονται οι μαθητές του και οι φίλοι για να διαβάζουν και να τους κερνάει ένα χυμό. Πήγαινε στα παλαιοβιβλιοπωλεία, έπαιρνε την σκάλα μόνος του γιατί τον ήξεραν πιά και έψαχνε στα ξεχασμένα ράφια στα ψηλά, όπου βουτώντας στην σκόνη ανακάλυπτε εκδοτικούς θησαυρούς και κάθε φορά μου έδειχνε τις νέες του «βιβλιο-αρχαιολογικές ανακαλύψεις» με καμάρι. Ήθελε να δημιουργήσει ένα κέντρο ορειβατικού προβληματισμού. Επεδίωκε την έκδοση σειράς τίτλων αλπινιστικής λογοτεχνίας, διότι θεωρούσε ότι αυτό λείπει. Στην σχολή του, έδινε βάρος στο μάθημα της ορειβατικής ιστορίας και φιλοσοφίας και διαρκώς υποκινούσε την γέννηση τέτοιων συζητήσεων. Ρωτούσε όλους τους μαθητές γιατί κάνουν την σχολή, πως τους φάνηκε η τελευταία εξόρμηση, τι αισθάνονται για την αναρρίχηση, τι σκέφτονται για το σωματείο.
Ασχολήθηκε ενεργά και με την σπηλαιολογία, τις σπηλαιοκαταδύσεις και τις καταδύσεις. Προσέφερε και στον σπηλαιολογικό χώρο και είχε τεράστια προσφορά στην καταγραφή και ανάδειξη των Ελληνικών σπηλαίων καθώς και στην εκπαίδευση. Είχε πάρει μέρος ως σπηλαιοδύτης σε σημαντικές εξερευνήσεις σπηλαίων που είχε κάνει το Υπουργείο Πολιτισμού με το σπηλαιολογικό σωματείο του SPELEO, του οποίου ο Βαγγέλης είχε υπάρξει Πρόεδρος και Αντιπρόεδρος. Ως σπηλαιοδύτης είχε βουτήξει και στην λίμνη της Βουλιαγμένης, όπου μπήκε στο πηγάδι φτάνοντας 100 μέτρα μετά το στένεμα και βρήκε τις σωρούς των Αμερικάνων που είχαν χαθεί εκεί παλαιότερα. Μεταξύ των άλλων, υπήρξε από τους πρωτεργάτες στην ίδρυση της Σπηλαιολογικής Ομοσπονδίας συμμετέχοντας στις πρώτες συναντήσεις των εκπροσώπων των ιδρυτικών σωματείων για την σύνταξη του καταστατικού και διετέλεσε μέλος της Επιτροπής Εκπαίδευσης της Σπηλαιολογικής Ομοσπονδίας Ελλάδος για δύο συνεχόμενα χρόνια.
Αγαπούσε το διάβασμα, το βιβλιοπωλείο του, το καλό φαγητό, την παρέα με κουβέντα και κρασάκι ή ρακούλα κρητική ενώ ψήνονται τα λουκάνικα στο τζάκι, την μάζωξη για σουβλάκια και μπύρες στου Σάββα μετά το μάθημα στον ορειβατικό και ιδιαίτερα το μαγείρεμα ρεφενέ στα μη οργανωμένα καταφύγια. Του άρεσε να μαζεύει τους μαθητές του στο σπίτι του. Το έκανε συχνά. Ήταν ιδιαίτερα δεμένος με την πατρίδα καταγωγής του, την ορεινή Καρυστία, είχε προσφέρει πολλά στην ανάδειξη του φυσικού κάλλους της, στην εξερεύνηση των σπηλαίων της, είχε δώσει αγώνες για την προστασία της και του άρεσε να διοργανώνει χειμερινές αναβάσεις για τους μαθητές του στην Όχη. Κάθε χρόνο η σχολή ορειβασίας αρχαρίων που διοργάνωνε στο πλαίσιο του Συνδέσμου, έκλεινε με φαράγγι Καλιανών και διανυκτέρευση με πάρτυ στην παραλία, με φωτιά και κιθάρες. Αγαπούσε την οικογένειά του, αγαπούσε τους συνορειβάτες του. Λάτρευε τον κολλητό φίλο του Χρήστο Σαμαρά με τον οποίο τρωγόντουσαν διαρκώς και όταν τρωγόντουσαν, ο Βαγγέλης είχε το γλυκύτερο χαμόγελο, γιατί του άρεσε να δουλεύονται με τον Χρήστο. Είχε σαν παιδιά του τους μαθητές του και τους συμβούλευε. Αγαπούσε ξεχωριστά τα παιδιά της παραμέσου. Ορμήνευε τους παλαιούς μαθητές του Δημήτρη Δασκαλάκη και Χρήστο Νικηφόρο, που έλεγε ότι μπορούν να κάνουν πολλά στο βουνό αρκεί να προσέχουν. Μιλούσε πάντα για τον χαμό του Μπάμπη Τσουπρά. Ανησυχούσε για την ασφάλεια των projects των μαθητών του, μια και συνήθως τον ρωτάγανε. Την τρέχουσα περίοδο τον απασχολούσε το σχέδιο του Δημήτρη και του Χρήστου για την κόψη του Cassin στο McKinley στην Αλάσκα, για το οποίο τον είχαν ρωτήσει. Τα Χριστούγεννα ήρθε ο Χρήστος από την Ελβετία και μίλησαν για πολύ και ο Βαγγέλης είχε ηρεμήσει με το σχέδιό τους, γιατί έλεγε ότι ο Χρήστος ωρίμασε και δεν είναι όπως στην αρχή της ορειβατικής του πορείας.
Το χτύπημα της απώλειάς του είναι τεράστιο για την Ελληνική ορειβασία και κυρίως για την ορειβατική εκπαίδευση.
Αρκετοί παλαιοί μαθητές του βρίσκονται σήμερα στον ορειβατικό και βοηθούν λόγω του Βαγγέλη. Κατόπιν προτροπής του. Από εδώ και πέρα καλούνται να το κάνουν μόνοι τους. Χωρίς εκείνον. Με την μεγάλη θλίψη της στέρησης της παρέας του. Και η ορειβασία είναι παρέα όπως έλεγε. Εδώ μόνον ένα στήριγμα υπάρχει. Να μείνει στην παρέα με την συνέχιση του ονείρου του. Η σκυτάλη περνάει στις σειρές μαθητών, που έβγαλε τα τελευταία χρόνια.
Έτυχε και μου συζήτησε αρχές Γενάρη για τα ορειβατικά όνειρά του. Μου είπε μάλιστα ότι τα είχε συζητήσει κάποια στιγμή με την φίλη του την Ναταλία, γυναίκα του Μπάμπη, και θεωρούσε σημαντικό ότι η Ναταλία συμφωνούσε μαζί του. Τα όνειρά του έπεφταν χονδρικά στο τραπέζι από εκείνον με ένα ποτήρι κρασί στο χέρι και εκείνη την φωνή……
Σωματείο ορειβατικό και όχι ορειβατικό πρακτορείο. Έλεγε ότι αν γίνουμε πρακτορείο ορειβασίας, δεν έχουμε λόγο ύπαρξης.
Κάθε Πέμπτη συνάντηση στο σωματείο, όπως γινόταν πάντα πριν την εποχή του διαδικτύου.
Σχολές ορειβασίας αρχαρίων με σφαιρική γνώση του αντικειμένου και έμφαση στην φιλοσοφία της Ορειβασίας μέσω της ορειβατικής συνύπαρξης της ομάδας για κάποιους μήνες. Αδιάφοροι οι τίτλοι.
Στην σχολή, όχι γκομενιλίκια, ξυπνάμε νωρίς, μαθαίνουμε στο βουνό να κοιμόμαστε λίγο και να είμαστε σε συνεχή δράση, γιατί ίσως κληθούμε στο βουνό να πρέπει να το κάνουμε. Στην σχολή δεν πάμε για εκδρομή. Πάμε για να μάθουμε.
Έκδοση βιβλίων αλπινιστικής λογοτεχνίας στα ελληνικά.
Καταφύγια, για τις σχολές τουλάχιστον, που να είναι καταφύγια ορειβατών, με πεζοπορική πρόσβαση, χωρίς διαχείριση, με μαγείρεμα ρεφενέ από τις ομάδες και μετά, πριν την αναχώρηση, τακτοποίηση του καταφυγίου.
Διαδρομές βουνίσιες, ανοιγμένες από κάτω, όχι γκολό, σεβασμός στο πεδίο, δεν είναι πάρτυ και μαγκιά το πεδίο, πάντα κράνη, έμφαση στην χρήση οκταριού (είναι το κατάλληλο για τα δύσκολα και με ένα ποτήρι το κάνεις και μπρίκι στην ανάγκη).
Αποστολές ελαφρές χωρίς βαστάζους και συσκευές οξυγόνου. Χωρίς επιβάρυνση του περιβάλλοντος του βουνού με βαρειές αποστολές και χωρίς αποικιοκρατικές αντιλήψεις του είδους «κουβάλησέ μου το σακίδιο» για τους σέρπα.
Προσοχή και αγάπη στα πεδία των Τουρκοβουνίων και της Βαρυμπόμπης. Είναι τα σπίτια μας.
Οι μαθητές του ήθελε να δουλέψουν μαζί του για το οικόπεδο του ορειβατικού στην Βαράσοβα και να αξιοποιηθεί σαν πάρκο διαμονής αναρριχητών με μία καλύβα σαν την παλαιά της Βαρυμπόμπης. Τους είχε μιλήσει γι αυτό. Να συντηρηθούν τα μονοπάτια και οι αναρριχητικές διαδρομές. Εκεί να διοργανώνονται ετησίως συναντήσεις αναρριχητών για να σκαρφαλώσουν οι νέοι με τους παληούς κυρίως και όχι τόσο για να επαναλαμβάνονται δύσκολες διαδρομές, να ζυμωθούν ιδέες για την φιλοσοφία της ορειβασίας και να γίνουν συζητήσεις για την ορειβασία σαν τρόπο ζωής. Να μαγειρεύουν όλοι ομαδικά και να μένουν μαζί εκεί για δύο τρεις ημέρες.
Οι μαθητές του θα πρέπει να στελεχώσουν το Διοικητικό Συμβούλιο του ορειβατικού. Πρώτη και καλύτερη η Μάρθα Βασιλειάδη. Επέμενε σε αυτό. Κάποιοι άλλοι για το εφορείο ορειβασίας και αναρρίχησης. Κάποιοι για το εφορείο αναβάσεων. Φώναζε ότι θα πρέπει να πηγαίνουν στις Γενικές Συνελεύσεις και να ψηφίζουν.
Εκείνο το βράδυ έλεγε ….. τώρα είναι η σειρά των μαθητών μου …….. Λες και το ήξερε.
Είχε για πολλοστή φορά θυμηθεί γελώντας την πρώτη μας συνάντηση, κατά τύχη, στην καλύβα της Πέτρας Βαρυμπόμπης τον χειμώνα του 1989, όπου τον είχαμε βρει με την Λυδία και μας είχε βάλει χέρι για το τσιγάρο. «Ρε παιδιά καπνίζει η σόμπα, καπνίζετε κι εσείς. Εδώ είναι καταφύγιο». Εκείνος ήταν τότε εκεί με μία ομάδα μαθητών του σπηλαιολόγων. Θυμήθηκε τον αποκλεισμό με την σχολή του 97-98 στα Βαρδούσια, που η ομάδα έμεινε στο τυροκομείο και όλοι ανησυχούσαν. Θυμήθηκε το θρυλικό Χριστουγεννιάτικο πάρτυ στο καταφύγιο της Αστράκας με την σχολή του 98-99, όπου είχαν κουβαληθεί στο καταφύγιο δεκαπέντε κιλά κουραμπιέδες, άπειροι μεζέδες και κρασιά. Ο ίδιος είχε κουβαλήσει πάνω, με χιόνι, τρία μεγάλα σακίδια που δεν σηκώνονταν. Δεν φαινόταν κάτω από τα σακίδια. Θυμήθηκε την γκρίνια του για να μην αγοράζουν οι μαθητές του ακριβά υλικά, goretex και τέτοια διαστημικά. Ο δάσκαλος είχε παραμείνει οπαδός, για τα Ελληνικά βουνά τουλάχιστον, του μάλλινου πουλόβερ και του μάλλινου στρατιωτικού παντελονιού. Όταν φτιάξαμε την αφίσσα για το φετεινό σεμινάριο του παράμεσου, είχε ενθουσιασθεί, γιατί οι ορειβάτες που φαίνονταν στην φωτογραφία, φορούσαν μάλλινα ρούχα. Θυμήθηκε τις πλάκες με το παράμεσο δάκτυλο στην σχολή του 2004-05 και πως από αυτές τις πλάκες γεννήθηκε η σχολή του παράμεσου, που κατέληξε να γίνει το πιο αγαπημένο του κομμάτι της εκπαίδευσης.
Καημός του μεγάλος, να αποσυρθεί από την σχολή αρχαρίων και να αφήσει στην θέση του ένα μαθητή του. Κάποιον που να συμμερίζεται τις ιδέες του για την ορειβατική εκπαίδευση. Στο θέμα της ορειβατικής ιδεολογίας ήταν αυστηρός και όλοι ξέρουμε την ξεροκεφαλιά του με τις ιδέες του με τις οποίες βέβαια ήταν απολύτως συνεπής, έστω και αν του κόστισε την αποχώρησή του από την σχολή αρχαρίων.
Το βράδυ, πριν φύγει για την Γκιώνα, μου είπε τηλεφωνικά ότι ήταν ευτυχής που θα έκανε την Γκιώνα από Ρεκά για πρώτη φορά και θα την έκανε χειμώνα με παλαιούς μαθητές του. Από μέρες είχε κάτι πονάκια στο στήθος και έλεγε ότι του είχε μείνει από ένα κρύωμα. Θα πήγαινε στον γιατρό από βδομάδα. Σιγά να μην ακύρωνε ανάβαση σχολής ο Βαγγέλης…. Στην σχολή που είχα κάνει εγώ μαζί του πριν πολλά χρόνια, θυμάμαι ότι στο πρώτο μάθημα κραμπονάζ στο Βελούχι, ο Βαγγέλης ήταν με σαράντα πυρετό, αλλά έδειχνε για ώρες στον καθένα ξεχωριστά πώς να ασφαλίζουν με ρελέ στο χιόνι και σταμάτησε όταν σχεδόν έδυε ο ήλιος, ίσα για να προλάβουμε να κατέβουμε από το βουνό στο καταφύγιο. Μετά, στο λεωφορείο της επιστροφής, συνέχισε μιλώντας για το φτιάξιμο του ρελέ και του λέγανε όλοι «ήμαρτον ρε Βαγγέλη, φτάνει».
Το τελευταίο του mail προς τους μαθητές του την Παρασκευή έλεγε ……
«Τελικά το Σ/Κ θα πάμε Γκιώνα. Θα ανέβουμε απο Ρεκά και ίσως κάνουμε διάσχιση. Το σημείο του ραντεβού είναι στον Σείριο στις 7,30 το Σάββατο το πρωί. Δηλώστε συμμετοχή και αμάξια το συντομότερο για να δούμε πως θα πάμε. Θα περάσει κανείς από Μεταμόρφωσή? Θα μείνουμε καταφύγιο και θα μαγειρέψουμε ομαδικά! Θα έχετε όλο τον χειμερινό και αναρριχητικό εξοπλισμό + σχοινιά. Πάρτε χάρτες και βγάλτε πορεία γιατί την διαδρομή δεν την έχουμε ξανακάνει!
Βαγγέλης»
O Βαγγέλης έφυγε το Σάββατο 31 Ιανουαρίου του 2009 στην χαράδρα της Ρεκάς στην Γκιώνα, όρθιος σε πορεία με τους μαθητές του.
* Κείμενο του Νίκου Νομικού
Ο Βαγγέλης Βρούτσης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1963. Προερχόταν από οικογένεια με πέντε παιδιά.
Μετά από τα ναυτο-προσκοπικά του χρόνια, έγινε μέλος του ΕΟΣ ΑΘΗΝΩΝ το 1985 και παρακολούθησε την ετήσια σχολή Ορειβασίας του Συνδέσμου, όπως τότε λεγόταν.
Το 1987 ανέβηκε για πρώτη φορά στο Λευκό Όρος των Άλπεων. Το 1988 μετείχε στο Ομοσπονδιακό Αλπινιστικό Κέντρο στις Ιταλικές Άλπεις πραγματοποιώντας αναρριχήσεις στις βελόνες του Mont Blanc. Την ίδια χρονιά ανέβηκε και στο Μάτερχορν στις Ελβετικές Άλπεις. Από τότε σχεδόν κάθε χρόνο μέχρι σήμερα βρισκόταν με τον ΕΟΣ Αθηνών στις Άλπεις για αναρριχήσεις και αναβάσεις, στην αρχή σαν εκπαιδευόμενος και όλα τα μετέπειτα χρόνια σαν εκπαιδευτής. Κάθε χρόνο ανέβαινε σε κάποιο ψηλό βουνό του κόσμου οδηγώντας μέλη του Συνδέσμου και είναι πολλά για να αναφερθούν. Από το Πικ Ανέτο, υψηλότερη κορυφή των Πυρηναίων το 1989 και το Κιλιμαντζάρο 5895μ. στην Αφρική το 1997 μέχρι το Ρας Ντασάν 4620μ. υψηλότερο βουνό της Αιθιοπίας το 2003 και το ηφαίστειο Orizaba 5720m. υψηλότερο βουνό του Μεξικού το 2002. Τέτοιες αναβάσεις καθώς και διασχίσεις είχε κάνει πολλές και πάντα με το αγαπημένο του σωματείο, τον ΕΟΣ Αθηνών. Με αυτό τον τρόπο είχε ταξιδέψει σε όλον σχεδόν τον πλανήτη. Το 1989 μετείχε στην Ομοσπονδιακή Αποστολή στα Ιμαλάια ανεβαίνοντας στα Lobuche Peak 6119 m και Island Peak 6183 m. To 1990 μετείχε στην Αποστολή του ΕΟΣ ΑΘΗΝΩΝ στο Dhaulagiri 8167 m των Ιμαλαΐων φτάνοντας σε υψόμετρο 7600 m. όπου υποχώρησαν λόγω οιδήματος του Χρήστου Λάμπρη και δικών του κρυοπαγημάτων. Το Dhaulagiri τον άλλαξε σαν άνθρωπο. Έμεινε για πάντα στην καρδιά του, όπως έλεγε. To 1995 μετείχε με την εθνική ομάδα προετοιμασίας για το Έβερεστ στην Ομοσπονδιακή Αποστολή στα Pamir και ανέβηκε στις κορυφές Κοrzhenevskaya 7105 m και Peak Kommunismus 7495 m. Το 1998 μετείχε στην Ομοσπονδιακή αποστολή στο Κusum Kanguru 6200m των Ιμαλαΐων, σκαρφαλώνοντας την Βορειοανατολική κόψη. Το 2004 μετείχε στην αποστολή του ΕΟΣ Αθηνών στην Αλάσκα και ανέβηκε στο McKinley. Το 2005 μετείχε σαν εκπαιδευτής στην ομοσπονδιακή αποστολή στον Καύκασο και ανέβηκε στο Ελμπρούς και σε άλλες κορυφές. Η τελευταία του φορά εκτός Ευρώπης ήταν το 2006 όταν ανέβηκε στο Mount Cameroon 4090 μ., όπως πάντα με το σωματείο.
Ανακηρύχθηκε από την Ομοσπονδία Βοηθός Εκπαιδευτής Ορειβασίας το 1988, Εκπαιδευτής Ορειβασίας το 1990, Οδηγός Βουνού το 1993, Προπονητής Ορειβασίας από την Γ.Γ.Α. το 1992. Ήταν μέλος του Σωματείου Ελλήνων Οδηγών Βουνού. Στελέχωσε και διοργάνωσε ως υπεύθυνος πολλές σχολές σε ορειβατικούς συλλόγους της Αθήνας και της επαρχίας καθώς και σχολές και Αλπινιστικά κέντρα στο εξωτερικό. Υπεύθυνος Εκπαιδευτής της σχολής ορειβασίας αρχαρίων του ΕΟΣ Αθηνών την τελευταία δεκαπενταετία. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια διοργάνωνε κάθε χρόνο για τον ΕΟΣ Αθηνών σεμινάρια παγοαναρρίχησης στην Βουλγαρία και αλπινιστικό κέντρο στις Άλπεις για αποφοίτους της σχολής αρχαρίων. Από το 2000 μέχρι σήμερα ασχολήθηκε και με την εθελοντική διοργάνωση προγραμμάτων του Συνδέσμου για την νεολαία με προβλήματα εξαρτήσεων. Τις περιόδους 2004-05 και 2005-06 διοργάνωσε συστηματική σχολή ορειβασίας σε συνεργασία με το ΚΕΘΕΑ και με χρηματοδότηση της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς για νέους χρήστες ουσιών ενταγμένους σε προγράμματα απεξάρτησης του ΚΕΘΕΑ.
Δραστηριοποιήθηκε σε θέματα περιβάλλοντος και υπήρξε από τα βασικά στελέχη της ομάδας περιβάλλοντος του ορειβατικού και ακούραστος μαχητής. Στο πρόγραμμα της σχολής ορειβασίας που διοργάνωνε, υπήρχαν πάντα μέρες αναδάσωσης. Ήταν υπόδειγμα φυσιολάτρη με πολλαπλές δραστηριότητες στη φύση και στο παρελθόν είχε ασχοληθεί και με την μελισσοκομία.
Η ανθρωπιστική του δράση δεν σταματούσε ποτέ. Είχε εργασθεί στη Σομαλία με ανθρωπιστική αποστολή και ήταν στη ζωή του ο διαρκής Σαμαρείτης εθελοντής. Πριν από μία δεκαπενταετία με δική του πρωτοβουλία ιδρύθηκε από τον Ορειβατικό τράπεζα αίματος σε συνεργασία με το Αμαλία Φλέμινγκ, η οποία λειτουργεί ακόμα. Στις ορεινές διασώσεις ήταν πάντα από τους πρώτους. Παρατούσε τα πάντα και έφευγε. Το σακίδιο ήταν πάντα έτοιμο.
Παρέμεινε ερωτευμένος με την ρομαντική εποχή της ορειβασίας. Υπήρξε άνθρωπος υπεράνω χρημάτων και αξιωμάτων και αυτό επιβεβαιωνόταν διαρκώς στην καθημερινότητά του και όσοι ήταν κοντά του το γνωρίζουν καλά. Δεν βαστούσε κακία για τίποτα. Ποτέ.
Ασχολήθηκε με την εκπαίδευση από νωρίς γιατί ήθελε να διδάσκει αξίες ζωής. Το 1988 ήταν ήδη βοηθός εκπαιδευτής στην σχολή του ΕΟΣ Αθηνών με εκπαιδευτή τον Χρήστο Λάμπρη και μαθητές σαν τον Μπάμπη Τσουπρά. Εκπαίδευε για όλη του τη ζωή στην σχολή αρχαρίων του σωματείου εκτός από μία μικρή περίοδο, μετά το Νταουλαγκίρι, που δεν μπορούσε λόγω των κρυοπαγημάτων που είχε πάθει στην αποστολή. Την περίοδο αυτή με τα κρυοπαγήματα, εργάσθηκε στα ορειβατικά προγράμματα της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς. Τα τελευταία περισσότερα από 15 χρόνια υπήρξε ο παθιασμένος υπεύθυνος εκπαιδευτής στην σχολή αρχαρίων που αφιέρωνε την ζωή του κάθε χρονιά, ζώντας οκτώ μήνες με τους μαθητές του και όσους παλαιούς μαθητές του πήγαιναν μαζί. Ήθελε να κάνει την σχολή αρχαρίων, γιατί έλεγε ότι στην αρχή τα παιδιά είναι ακόμη αγνά και ακούν με προσοχή για την ορειβασία, που δεν είναι άθλημα, αλλά τρόπος αντίληψης της ζωής. Διοργάνωνε δέκα διήμερα και τρία τριήμερα στο βουνό με διανυκτέρευση σε αντίσκηνα ή καταφύγια χωρίς διαχείριση, έτσι ώστε να μαγειρέψει η ομάδα. Έκανε για 8 μήνες, κάθε Τετάρτη, στο σύλλογο, μάθημα θεωρητικό με διαφάνειες καλύπτοντας όλη την ύλη. Από ιστορία της ορειβασίας, γεωλογία και οικολογία μέχρι μετεωρολογία, χιονοστιβάδες, προπονητική και πολλά άλλα. Οι εισηγητές ήταν διάφορα άτομα του Ορειβατικού με εμπειρία στο αντικείμενο. Φώναζε τον Κορνάρο για την γεωλογία, τον Κουνιάκη για την μετεωρολογία και τις χιονοστιβάδες, τον Σαμαρά για την ορεινή πεζοπορεία και για την οικολογία, τον Χλωροκώστα για τις πρώτες βοήθειες και πάει λέγοντας. Εκανε ο ίδιος πολλά θεωρητικά και πάντα έκανε με μεγάλη προσοχή τα δύο θεωρητικά μαθήματα για τον προσανατολισμό και μία διάσχιση Γραμμένη Οξυά-Βαρδούσια τον Νοέμβριο, όπου οι μαθητές έβγαζαν πορεία και έπρεπε να την ακολουθήσουν διορθώνοντας τα λάθη τους για να φτάσει κάποτε η ομάδα στον προορισμό της μια και ο ίδιος έλεγε «παιδιά εγώ δεν ξέρω, πηγαίνετέ με». Συχνά αυτή η διάσχιση γινόταν με πλήρη σακίδια, αντίσκηνα, τρόφιμα και κατσαρολικά. Το θεωρούσε εξαιρετικά σημαντικό και σε όλες τις εξορμήσεις μετά την Γραμμένη Οξυά ήθελε οι μαθητές του να βγάζουν πορεία. Έλεγε συνέχεια ότι χάνεις εύκολα την ζωή σου στο βουνό, γιατί δεν ξέρεις να προσανατολισθείς. Κούραζε συχνά τους μαθητές του με την γκρίνια του για τα θέματα ασφάλειας με τα οποία ήταν φανατικός. Οι μαθητές του κάποιες φορές, του έλεγαν ότι τους φρενάρει. Ευτυχώς σε είκοσι χρόνια εκπαίδευσης δεν είχε ατυχήματα. Ήταν ανεξάντλητος. Μία φορά την εβδομάδα, η ομάδα πήγαινε σε βράχια της Αθήνας για σκαρφάλωμα. Ο δάσκαλος πήγαινε στο θέατρο, σε συναυλίες και κινητοποιήσεις για το περιβάλλον με τους μαθητές του ή πήγαιναν όλοι μαζί σε μαθήματα χορών λάτιν. Μαθητές του έγιναν εκπαιδευτές, ενεργά μέλη του σωματείου, μέλη στο Διοικητικό Συμβούλιο του ΕΟΣ Αθηνών, μεγάλοι ορειβάτες, μαθητές του μάχονται για το περιβάλλον.
Είχε ασχοληθεί με τα κοινά του ορειβατικού και ως μέλος του Δ.Σ. του Συνδέσμου. Προσπαθούσε διαρκώς να πείσει τους μαθητές του να ασχοληθούν με τα κοινά του ορειβατικού λέγοντας ότι ο Σύλλογος είμαστε εμείς. Έμεινε πάντα πιστός στο σωματείο του το οποίο αγαπούσε με πάθος. Ακόμα και όταν φέτος λόγω ιδεολογικής του διαφωνίας με τον διαχωρισμό της σχολής αρχαρίων σε δύο σκέλη, παραιτήθηκε από την διοργάνωση της σχολής με την οποία κατ’ επιλογή γέμιζε την ζωή του τα τελευταία 20 χρόνια, δεν προσέφερε υπηρεσία σε άλλες σχολές για να μην προδώσει το σωματείο του. Διαφήμισε την φετεινή σχολή αρχαρίων του ορειβατικού κολλώντας αφίσσες και μιλώντας με τα καλύτερα λόγια για τους κατά την γνώμη του πολύ καλούς εκπαιδευτές και φίλους του Τιτόπουλο και Μωραιτίνη, αν και είχε παραιτηθεί ο ίδιος. Διοργάνωσε ένα δωρεάν σεμινάριο στο σωματείο για τους παλαιούς του μαθητές με τους οποίους συναντιόταν κάθε Πέμπτη στο σύλλογο και συνέχιζαν μετά στο Σάββα για σουβλάκι, μπύρα και διακανονισμούς για την επόμενη εξόρμηση στο βουνό. Τελευταία οι μόνοι άνθρωποι στο σύλλογο τις Πέμπτες ήταν οι μαθητές του.
Είχε σπουδάσει Τεχνολόγος – Μηχανολόγος στα Τ.Ε.Ι. Αθήνας και είχε το βιβλιοπωλείο DHAULAGIRI στα Πευκάκια. Ήταν ευτυχής που είχε ικανοποιήσει το όνειρό του και είχε γίνει βιβλιοπώλης, παρατώντας τις συντηρήσεις ασανσέρ, όπου εργάσθηκε για πολλά χρόνια, γιατί έτσι έπαιρνε άδειες για να ταξιδεύει στα βουνά όλου του κόσμου. Αναζητούσε παντού σπάνια ορειβατικά βιβλία για να δημιουργήσει αναγνωστήριο στο βιβλιοπωλείο του και να έρχονται οι μαθητές του και οι φίλοι για να διαβάζουν και να τους κερνάει ένα χυμό. Πήγαινε στα παλαιοβιβλιοπωλεία, έπαιρνε την σκάλα μόνος του γιατί τον ήξεραν πιά και έψαχνε στα ξεχασμένα ράφια στα ψηλά, όπου βουτώντας στην σκόνη ανακάλυπτε εκδοτικούς θησαυρούς και κάθε φορά μου έδειχνε τις νέες του «βιβλιο-αρχαιολογικές ανακαλύψεις» με καμάρι. Ήθελε να δημιουργήσει ένα κέντρο ορειβατικού προβληματισμού. Επεδίωκε την έκδοση σειράς τίτλων αλπινιστικής λογοτεχνίας, διότι θεωρούσε ότι αυτό λείπει. Στην σχολή του, έδινε βάρος στο μάθημα της ορειβατικής ιστορίας και φιλοσοφίας και διαρκώς υποκινούσε την γέννηση τέτοιων συζητήσεων. Ρωτούσε όλους τους μαθητές γιατί κάνουν την σχολή, πως τους φάνηκε η τελευταία εξόρμηση, τι αισθάνονται για την αναρρίχηση, τι σκέφτονται για το σωματείο.
Ασχολήθηκε ενεργά και με την σπηλαιολογία, τις σπηλαιοκαταδύσεις και τις καταδύσεις. Προσέφερε και στον σπηλαιολογικό χώρο και είχε τεράστια προσφορά στην καταγραφή και ανάδειξη των Ελληνικών σπηλαίων καθώς και στην εκπαίδευση. Είχε πάρει μέρος ως σπηλαιοδύτης σε σημαντικές εξερευνήσεις σπηλαίων που είχε κάνει το Υπουργείο Πολιτισμού με το σπηλαιολογικό σωματείο του SPELEO, του οποίου ο Βαγγέλης είχε υπάρξει Πρόεδρος και Αντιπρόεδρος. Ως σπηλαιοδύτης είχε βουτήξει και στην λίμνη της Βουλιαγμένης, όπου μπήκε στο πηγάδι φτάνοντας 100 μέτρα μετά το στένεμα και βρήκε τις σωρούς των Αμερικάνων που είχαν χαθεί εκεί παλαιότερα. Μεταξύ των άλλων, υπήρξε από τους πρωτεργάτες στην ίδρυση της Σπηλαιολογικής Ομοσπονδίας συμμετέχοντας στις πρώτες συναντήσεις των εκπροσώπων των ιδρυτικών σωματείων για την σύνταξη του καταστατικού και διετέλεσε μέλος της Επιτροπής Εκπαίδευσης της Σπηλαιολογικής Ομοσπονδίας Ελλάδος για δύο συνεχόμενα χρόνια.
Αγαπούσε το διάβασμα, το βιβλιοπωλείο του, το καλό φαγητό, την παρέα με κουβέντα και κρασάκι ή ρακούλα κρητική ενώ ψήνονται τα λουκάνικα στο τζάκι, την μάζωξη για σουβλάκια και μπύρες στου Σάββα μετά το μάθημα στον ορειβατικό και ιδιαίτερα το μαγείρεμα ρεφενέ στα μη οργανωμένα καταφύγια. Του άρεσε να μαζεύει τους μαθητές του στο σπίτι του. Το έκανε συχνά. Ήταν ιδιαίτερα δεμένος με την πατρίδα καταγωγής του, την ορεινή Καρυστία, είχε προσφέρει πολλά στην ανάδειξη του φυσικού κάλλους της, στην εξερεύνηση των σπηλαίων της, είχε δώσει αγώνες για την προστασία της και του άρεσε να διοργανώνει χειμερινές αναβάσεις για τους μαθητές του στην Όχη. Κάθε χρόνο η σχολή ορειβασίας αρχαρίων που διοργάνωνε στο πλαίσιο του Συνδέσμου, έκλεινε με φαράγγι Καλιανών και διανυκτέρευση με πάρτυ στην παραλία, με φωτιά και κιθάρες. Αγαπούσε την οικογένειά του, αγαπούσε τους συνορειβάτες του. Λάτρευε τον κολλητό φίλο του Χρήστο Σαμαρά με τον οποίο τρωγόντουσαν διαρκώς και όταν τρωγόντουσαν, ο Βαγγέλης είχε το γλυκύτερο χαμόγελο, γιατί του άρεσε να δουλεύονται με τον Χρήστο. Είχε σαν παιδιά του τους μαθητές του και τους συμβούλευε. Αγαπούσε ξεχωριστά τα παιδιά της παραμέσου. Ορμήνευε τους παλαιούς μαθητές του Δημήτρη Δασκαλάκη και Χρήστο Νικηφόρο, που έλεγε ότι μπορούν να κάνουν πολλά στο βουνό αρκεί να προσέχουν. Μιλούσε πάντα για τον χαμό του Μπάμπη Τσουπρά. Ανησυχούσε για την ασφάλεια των projects των μαθητών του, μια και συνήθως τον ρωτάγανε. Την τρέχουσα περίοδο τον απασχολούσε το σχέδιο του Δημήτρη και του Χρήστου για την κόψη του Cassin στο McKinley στην Αλάσκα, για το οποίο τον είχαν ρωτήσει. Τα Χριστούγεννα ήρθε ο Χρήστος από την Ελβετία και μίλησαν για πολύ και ο Βαγγέλης είχε ηρεμήσει με το σχέδιό τους, γιατί έλεγε ότι ο Χρήστος ωρίμασε και δεν είναι όπως στην αρχή της ορειβατικής του πορείας.
Το χτύπημα της απώλειάς του είναι τεράστιο για την Ελληνική ορειβασία και κυρίως για την ορειβατική εκπαίδευση.
Αρκετοί παλαιοί μαθητές του βρίσκονται σήμερα στον ορειβατικό και βοηθούν λόγω του Βαγγέλη. Κατόπιν προτροπής του. Από εδώ και πέρα καλούνται να το κάνουν μόνοι τους. Χωρίς εκείνον. Με την μεγάλη θλίψη της στέρησης της παρέας του. Και η ορειβασία είναι παρέα όπως έλεγε. Εδώ μόνον ένα στήριγμα υπάρχει. Να μείνει στην παρέα με την συνέχιση του ονείρου του. Η σκυτάλη περνάει στις σειρές μαθητών, που έβγαλε τα τελευταία χρόνια.
Έτυχε και μου συζήτησε αρχές Γενάρη για τα ορειβατικά όνειρά του. Μου είπε μάλιστα ότι τα είχε συζητήσει κάποια στιγμή με την φίλη του την Ναταλία, γυναίκα του Μπάμπη, και θεωρούσε σημαντικό ότι η Ναταλία συμφωνούσε μαζί του. Τα όνειρά του έπεφταν χονδρικά στο τραπέζι από εκείνον με ένα ποτήρι κρασί στο χέρι και εκείνη την φωνή……
Σωματείο ορειβατικό και όχι ορειβατικό πρακτορείο. Έλεγε ότι αν γίνουμε πρακτορείο ορειβασίας, δεν έχουμε λόγο ύπαρξης.
Κάθε Πέμπτη συνάντηση στο σωματείο, όπως γινόταν πάντα πριν την εποχή του διαδικτύου.
Σχολές ορειβασίας αρχαρίων με σφαιρική γνώση του αντικειμένου και έμφαση στην φιλοσοφία της Ορειβασίας μέσω της ορειβατικής συνύπαρξης της ομάδας για κάποιους μήνες. Αδιάφοροι οι τίτλοι.
Στην σχολή, όχι γκομενιλίκια, ξυπνάμε νωρίς, μαθαίνουμε στο βουνό να κοιμόμαστε λίγο και να είμαστε σε συνεχή δράση, γιατί ίσως κληθούμε στο βουνό να πρέπει να το κάνουμε. Στην σχολή δεν πάμε για εκδρομή. Πάμε για να μάθουμε.
Έκδοση βιβλίων αλπινιστικής λογοτεχνίας στα ελληνικά.
Καταφύγια, για τις σχολές τουλάχιστον, που να είναι καταφύγια ορειβατών, με πεζοπορική πρόσβαση, χωρίς διαχείριση, με μαγείρεμα ρεφενέ από τις ομάδες και μετά, πριν την αναχώρηση, τακτοποίηση του καταφυγίου.
Διαδρομές βουνίσιες, ανοιγμένες από κάτω, όχι γκολό, σεβασμός στο πεδίο, δεν είναι πάρτυ και μαγκιά το πεδίο, πάντα κράνη, έμφαση στην χρήση οκταριού (είναι το κατάλληλο για τα δύσκολα και με ένα ποτήρι το κάνεις και μπρίκι στην ανάγκη).
Αποστολές ελαφρές χωρίς βαστάζους και συσκευές οξυγόνου. Χωρίς επιβάρυνση του περιβάλλοντος του βουνού με βαρειές αποστολές και χωρίς αποικιοκρατικές αντιλήψεις του είδους «κουβάλησέ μου το σακίδιο» για τους σέρπα.
Προσοχή και αγάπη στα πεδία των Τουρκοβουνίων και της Βαρυμπόμπης. Είναι τα σπίτια μας.
Οι μαθητές του ήθελε να δουλέψουν μαζί του για το οικόπεδο του ορειβατικού στην Βαράσοβα και να αξιοποιηθεί σαν πάρκο διαμονής αναρριχητών με μία καλύβα σαν την παλαιά της Βαρυμπόμπης. Τους είχε μιλήσει γι αυτό. Να συντηρηθούν τα μονοπάτια και οι αναρριχητικές διαδρομές. Εκεί να διοργανώνονται ετησίως συναντήσεις αναρριχητών για να σκαρφαλώσουν οι νέοι με τους παληούς κυρίως και όχι τόσο για να επαναλαμβάνονται δύσκολες διαδρομές, να ζυμωθούν ιδέες για την φιλοσοφία της ορειβασίας και να γίνουν συζητήσεις για την ορειβασία σαν τρόπο ζωής. Να μαγειρεύουν όλοι ομαδικά και να μένουν μαζί εκεί για δύο τρεις ημέρες.
Οι μαθητές του θα πρέπει να στελεχώσουν το Διοικητικό Συμβούλιο του ορειβατικού. Πρώτη και καλύτερη η Μάρθα Βασιλειάδη. Επέμενε σε αυτό. Κάποιοι άλλοι για το εφορείο ορειβασίας και αναρρίχησης. Κάποιοι για το εφορείο αναβάσεων. Φώναζε ότι θα πρέπει να πηγαίνουν στις Γενικές Συνελεύσεις και να ψηφίζουν.
Εκείνο το βράδυ έλεγε ….. τώρα είναι η σειρά των μαθητών μου …….. Λες και το ήξερε.
Είχε για πολλοστή φορά θυμηθεί γελώντας την πρώτη μας συνάντηση, κατά τύχη, στην καλύβα της Πέτρας Βαρυμπόμπης τον χειμώνα του 1989, όπου τον είχαμε βρει με την Λυδία και μας είχε βάλει χέρι για το τσιγάρο. «Ρε παιδιά καπνίζει η σόμπα, καπνίζετε κι εσείς. Εδώ είναι καταφύγιο». Εκείνος ήταν τότε εκεί με μία ομάδα μαθητών του σπηλαιολόγων. Θυμήθηκε τον αποκλεισμό με την σχολή του 97-98 στα Βαρδούσια, που η ομάδα έμεινε στο τυροκομείο και όλοι ανησυχούσαν. Θυμήθηκε το θρυλικό Χριστουγεννιάτικο πάρτυ στο καταφύγιο της Αστράκας με την σχολή του 98-99, όπου είχαν κουβαληθεί στο καταφύγιο δεκαπέντε κιλά κουραμπιέδες, άπειροι μεζέδες και κρασιά. Ο ίδιος είχε κουβαλήσει πάνω, με χιόνι, τρία μεγάλα σακίδια που δεν σηκώνονταν. Δεν φαινόταν κάτω από τα σακίδια. Θυμήθηκε την γκρίνια του για να μην αγοράζουν οι μαθητές του ακριβά υλικά, goretex και τέτοια διαστημικά. Ο δάσκαλος είχε παραμείνει οπαδός, για τα Ελληνικά βουνά τουλάχιστον, του μάλλινου πουλόβερ και του μάλλινου στρατιωτικού παντελονιού. Όταν φτιάξαμε την αφίσσα για το φετεινό σεμινάριο του παράμεσου, είχε ενθουσιασθεί, γιατί οι ορειβάτες που φαίνονταν στην φωτογραφία, φορούσαν μάλλινα ρούχα. Θυμήθηκε τις πλάκες με το παράμεσο δάκτυλο στην σχολή του 2004-05 και πως από αυτές τις πλάκες γεννήθηκε η σχολή του παράμεσου, που κατέληξε να γίνει το πιο αγαπημένο του κομμάτι της εκπαίδευσης.
Καημός του μεγάλος, να αποσυρθεί από την σχολή αρχαρίων και να αφήσει στην θέση του ένα μαθητή του. Κάποιον που να συμμερίζεται τις ιδέες του για την ορειβατική εκπαίδευση. Στο θέμα της ορειβατικής ιδεολογίας ήταν αυστηρός και όλοι ξέρουμε την ξεροκεφαλιά του με τις ιδέες του με τις οποίες βέβαια ήταν απολύτως συνεπής, έστω και αν του κόστισε την αποχώρησή του από την σχολή αρχαρίων.
Το βράδυ, πριν φύγει για την Γκιώνα, μου είπε τηλεφωνικά ότι ήταν ευτυχής που θα έκανε την Γκιώνα από Ρεκά για πρώτη φορά και θα την έκανε χειμώνα με παλαιούς μαθητές του. Από μέρες είχε κάτι πονάκια στο στήθος και έλεγε ότι του είχε μείνει από ένα κρύωμα. Θα πήγαινε στον γιατρό από βδομάδα. Σιγά να μην ακύρωνε ανάβαση σχολής ο Βαγγέλης…. Στην σχολή που είχα κάνει εγώ μαζί του πριν πολλά χρόνια, θυμάμαι ότι στο πρώτο μάθημα κραμπονάζ στο Βελούχι, ο Βαγγέλης ήταν με σαράντα πυρετό, αλλά έδειχνε για ώρες στον καθένα ξεχωριστά πώς να ασφαλίζουν με ρελέ στο χιόνι και σταμάτησε όταν σχεδόν έδυε ο ήλιος, ίσα για να προλάβουμε να κατέβουμε από το βουνό στο καταφύγιο. Μετά, στο λεωφορείο της επιστροφής, συνέχισε μιλώντας για το φτιάξιμο του ρελέ και του λέγανε όλοι «ήμαρτον ρε Βαγγέλη, φτάνει».
Το τελευταίο του mail προς τους μαθητές του την Παρασκευή έλεγε ……
«Τελικά το Σ/Κ θα πάμε Γκιώνα. Θα ανέβουμε απο Ρεκά και ίσως κάνουμε διάσχιση. Το σημείο του ραντεβού είναι στον Σείριο στις 7,30 το Σάββατο το πρωί. Δηλώστε συμμετοχή και αμάξια το συντομότερο για να δούμε πως θα πάμε. Θα περάσει κανείς από Μεταμόρφωσή? Θα μείνουμε καταφύγιο και θα μαγειρέψουμε ομαδικά! Θα έχετε όλο τον χειμερινό και αναρριχητικό εξοπλισμό + σχοινιά. Πάρτε χάρτες και βγάλτε πορεία γιατί την διαδρομή δεν την έχουμε ξανακάνει!
Βαγγέλης»
O Βαγγέλης έφυγε το Σάββατο 31 Ιανουαρίου του 2009 στην χαράδρα της Ρεκάς στην Γκιώνα, όρθιος σε πορεία με τους μαθητές του.
* Κείμενο του Νίκου Νομικού
